Günlük hayatınızda “potasyumdan zengin” veya “potasyumdan fakir” diyet cümlelerini sık sık duymuşsunuzdur. Peki gerçekte nedir bu potasyum? Ne işe yarar biliyor musunuz? Özellikle kalp ve damar hastalıklarında daha sık konuşulsa da , kas sağlığı için elzem olan ve daha birçok sağlık yararı olan potasyum mineralini daha yakından tanımak ister misiniz?
Potasyumun Nedir?
Potasyumun Görevleri
Potasyum vücutta en çok bulunan üçüncü mineraldir. Bir elektrolit gibi davranarak vücudun sıvı dengesini sağlar, sinir sinyalleri ve kas kasılmalarının düzenlenmesinde önemli rol oynar. Potasyum açısından zengin bir diyet kan basıncının dengelenmesine yardımcı olur. Kalp atışlarının düzenlenmesi, kemik erimesine karşı da koruyuculuğu ve böbrek taşlarını da önlemeye yardımcı olması da diğer faydaları arasında sayılabilir.
Potasyum kan basıncını düşürüyor mu?
Yüksek tuz tüketiminin yüksek kan basıncı ve buna bağlı olarak yüksek tansiyon ile ilişkili olduğunu artık hepimiz biliyoruz. Peki potasyum kan basıncında nasıl rol oynuyor? Çalışmalar yüksek tansiyonu olan kişilerin potasyum alımını arttırmasının kan basıncını düşürerek kalp ve damar sağlığına olumlu etkileri olduğunu söylüyor. Evet doğru duydunuz, potasyumdan zengin bir diyet kan basıncını düşürerek kalp ve damar dostu etki sağlıyor.
Günlük Potasyum İhtiyacı Ne Kadardır?
Sağlıklı bir yetişkinin diyet ile 4.700 miligram potasyum alması gerekmekte. Sporcular, yüksek tansiyon, böbrek taşı, osteoporoz ve kalp hastalıkları olan bireylerde gereksinimler artabilir. Böbrek yetmezliği olan bireylerde ise gereksinimi daha azdır.
Potasyumun sağlığa birçok faydası olsa da diğer bütün vitamin ve mineraller gibi hem eksikliğinin hem de fazla alınmasının bir takım sağlık sorunlarına yol açabileceğinin altını çizelim.
Potasyum Eksikliği ( Hipokalemi) Nedir?
Kas ağrıları, kabızlık, yorgunluk tükenmişlik gibi semptomlar düşük potasyum seviyelerini işaret ediyor olabilir!
Potasyum kas ve sinir hücrelerinin fonksiyonlarını yerine getirebilmesi ve kalp sağlığı için oldukça önemli. Bu nedenle eksikliği de bir o kadar tehlikeli. Değişen kan potasyum seviyeleri sinir sistemi sinyallerini etkileyerek kas kasılmalarında ve kalp atışında düzensizliklere neden olabilir, dikkat.
Peki potasyum eksikliği neden olur?
Kusma, ishal ve diüretik ilaçlar gibi sıvı kaybını arttıran durumlar, potasyumdan fakir beslenmek, böbrek hastalıkları ve magnezyum eksikliği potasyum kaybına neden olabilir. Kan potasyum seviyesinin 3,5 mEq/L altına düşmesi hipokalemi yani düşük potasyum olarak tanımlanır.
Yüksek Potasyum Belirtileri?
Kas yorgunluğu, kalp çarpıntısı, mide bulantısı, yorgunluk, nefes darlığı gibi semptomlarınız varsa kan potasyum seviyeniz yükselmiş olabilir. Yüksek potasyum yani hiperkalemi, kanınızdaki potasyum düzeyinin normalden yüksek olması olarak tanımlanır. Normalde kan potasyum seviyesi 3.5-5.3 mEq/L olmalıyken 5’in üstünde olması hiperkalemidir.
Sağlıklı bireylerde fazla potasyum idrar ve ter ile uzaklaştırılırken böbrek hastalığı, bazı ilaçlar, fazla potasyum alımı hiperkalemiye neden olabilir. Bu sebeple yüksek potasyum semptomlarınız varsa mutlaka doktorunuza ve beslenme uzmanına danışın.
Potasyum Ölçümü Nasıl Olur?
Saydığım semptomları yaşıyorsanız ve potasyumu seviyenizin yüksek veya düşük olduğundan şüpheleniyorsanız kan potasyum seviyenizi kontrol ettirmenizde fayda var. Uzman hekim kontrolünde potasyum seviyesi kan örneği alınarak ölçülebilir.
Potasyum Zengini Besinler
Tatlı Patates
Ispanak, lahana, brokoli, maydanoz kıvırcık gibi yeşil yapraklılar
Patates
Avokado
Muz
Kivi
Portakal
Ananas
Kuru meyveler
Fasulye mercimek gibi kuru baklagilleri potasyum içeren besinlere örnek verebilirim.
Potasyum birçok gıdada özellikle meyve ve sebzelerde yaygın bulunur. Yetişkin bir bireyin günlük potasyum gereksinimi yeterli ve dengeli bir diyet ile rahatlıkla karşılanır. Bu nedenle dengeli bir beslenmede yetersizliğine sık rastlanmaz. Bu sebeple tek çeşit beslenmemeyi vurguluyor, ne kadar renkli tabak o kadar iyi diyorum!
Potasyum Nitrat Nedir?
Günümüzde sık konuşulan potasyum nitrat, potasyum ve nitrat maddelerinden oluşmaktadır. Güherçile olarak da duyabileceğiniz potasyum nitrat doğada kayalarda ve mağaralarda beyaz kabuğumsu şekilde bulunur. Güherçile, gübre olarak bitkilerde kullanılır. Kaliteli ürün verimi alınmasına yardımcı olur, depo kayıplarını azaltır. Özellikle meyvelerin kalitesini ve miktarını arttırırmaya yardımcı olur.
